Zuid-Korea en de Zeeuwse Bibliotheek

Bezoekers uit de hele wereld raadplegen de collectie van de Zeeuwse Bibliotheek: in de bibliotheek zelf of via het internet. Eind vorig jaar kwam een kleine Zuid-Koreaanse filmploeg langs. Neen, niet zomaar, zij waren op zoek naar het verhaal achter het zeventiende eeuwse VOC-schip genaamd de Corea. De zoektocht zou uitmonden in een documentaire op de Zuid-Koreaanse tv.

Enkele weken geleden kreeg ik het resultaat in handen en de dvd ligt nu op mijn bureau. Het is een indrukwekkende en interessante documentaire geworden: niet dat mijn Koreaans zo goed is én dat ik alles begrijp, maar gelukkig zeggen beelden ook heel veel.

Kennen de Koreanen Nederland? Jazeker, en écht niet alleen van voetbalcoach Guus Hiddink. De Nederlander Hendrick Hamel is misschien nóg bekender. Kent u deze Hamel? Aan het einde van de 17e eeuw belandde Hendrick als schipbreukeling in Zuid-Korea en beschreef zijn belevenissen in zijn reisjournaal (1653-1666). Er zijn verschillende boeken over hem te lezen.

De Koreanen zijn zeer geïnteresseerd in de eigen geschiedenis en het schip Corea spreekt tot de verbeelding. Wat was het voor schip? Op zoek naar meer informatie kwamen de Koreanen naar het Nationaal Archief in Den Haag, waar het rijke VOC-archief wordt bewaard. Het spoor leidde ook naar Zeeland, naar de Middelburgse maritiem historicus Ruud Paesie én naar de Zeeuwse Bibliotheek. Het bleek dat het schip Corea aan het einde van de zeventiende eeuw op de scheepswerf in Middelburg was gebouwd.

Na een rondwandeling door de kleine straatjes van Middelburg toog het gezelschap naar de Kousteensedijk en toonde Paesie de Koreanen zeventiende eeuwse boeken met teksten over het VOC-schip en gavures van de Middelburgse scheepswerf. Zij gingen terug in de tijd.













Heel illustratief bleek een ets van Middelburg uit 'De nieuwe cronyk van Zeeland' van Mattheus Smallegange uit 1696. Vooral als je inzoomt op de tekening van Cornelis Goliat van de Middelburgse werf zie je schepen in aanbouw liggen.

Een prachtige kaart uit de atlas van Blaeu, Toonneel der steden van de Vereenighde Nederlanden uit ca. 1649 verlevendigde het beeld en het werd helemaal leuk toen in het boek van C.S. Matthias, Kort gevat Jaarboek uit 1668 het schip de Cornea werd gevonden. Dat moest de Corea zijn!













De dvd met het Koreaanse commentaar wordt binnenkort in de collectie van de Zeeuwse Bibliotheek opgenomen.

Johan Boreel schrijft aan Hugo de Groot op 6 mei 1608

In de catalogus van de Zeeuwse Bibliotheken is een beschrijving te vinden van een van de oudste handschriften uit de collectie van de Zeeuwse Bibliotheek. Het is een brief van Johan Boreel (1577-1629) uit Middelburg aan (meest waarschijnlijk) de Delftenaar Hugo de Groot (1583-1648). Ze corresponderen in het Latijn. Hugo de Groot is bekend door zijn ontsnapping van kasteel Loevestein, waar hij gevangen zat. Hij verstopte zich in een boekenkist.

Het blijkt dat Johan Boreel en Hugo de Groot goede vrienden zijn. In de brief worden de familierelaties aangehaald. Boreel wil trouwen met Agnes Haijman, maar is hij wel een goede partij voor haar? Haar vader was de rijke Middelburger Dierix Claeyssen Haijman en haar zuster Jeanne is getrouwd met de bekende Middelburger Adriaan van de Perre, raad van Middelburg.

Boreel’s carrière komt pas na 1608 op gang, dus misschien waren er nog twijfels. Dat was onterecht want in 1613 wordt hij pensionaris van Middelburg, in 1615 secretaris van de Staten van Zeeland en in 1625 raadpensionaris van de Staten van Zeeland: hij is dan een machtig Zeeuws staatsman én taalgeleerde. Hij bereist heel Europa en gaat naar Syrië en Palestina.

In dit verband is het leuk te weten dat Boreel zelf ook handschriften verzamelde, vooral Oosterse handschriften. Hij deed dat voor zijn Leidse vriend, professor Thomas van Erpe (of: Erpenius) (1584-1624). Ook Hugo de Groot groeit uit tot een bekende rechtsgeleerde, staatsman én schrijver.

Johan Boreel en Agnes Haijman trouwen op 12 mei 1608 en Hugo de Groot schrijft een prachtig bruiloftsvers. De Groot trouwt in juli 1608 met de Zeeuwse Maria van Reigersberch, dochter van de Veerse schepen en burgemeester Pieter van Reigersberch. Zo lijken de levens en carrières van Boreel en De Groot bijzonder veel op elkaar.

Liesbeth van der Geest.

Literatuur:
Boreel, Documentatie- dossier Zeeuws Documentatiecentrum.
Heiser, P.C., ‘Boreel: een oud Zeeuws geslacht van magistraten en geleerden’. In: Provinciale Zeeuwsche Courant, 7 nov. 1952. (krantenbank)
Lantsheer, M.F., ‘Brief van J. Boreel (6 mei 1608) en testament van Adriaan Beverland’. In: Archief vroegere en latere mededelingen voornamelijk in betrekking tot Zeeland (1873), derde deel, eerste stuk, Middelburg 1878, p.143-152 (Met de Latijnse tekst van de brief).
Ruë, Pieter de la, Geletterd Zeeland, Middelburg 1741, 2e druk.

Handschriften collectie Zeeuwse Bibliotheek

ZEEUWSE GESCHIEDENIS OP SCHRIFT

Handschriften en brieven in de catalogus van de Zeeuwse bibliotheken

Een bijzondere collectie in de Zeeuwse Bibliotheek is de handschriftenverzameling. Een verzameling van ruim 8000 geschreven documenten door Zeeuwen én niet-Zeeuwen en over heel veel Zeeuwse, maar zeker ook niet-Zeeuwse onderwerpen.

Sinds kort worden alle manuscripten uit die collectie en dat zijn bijvoorbeeld brieven, verhalen, dagboeken of wetenschappelijke verhandelingen toegevoegd aan de catalogus van de Zeeuwse bibliotheken. Ze vallen in de catalogus op omdat ze hebben een eigen icoontje hebben: de brieven worden aangegeven door ‘een envelopje’ en de andere handschriften door een gotische ‘a’. Intussen zijn al 2000 manuscripten te vinden.

Veel documenten zijn geschreven door geleerden en leden van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Een gerenomeerd genootschap dat in 1769 werd opgericht. Er werd met bekende wetenschappers uit de hele wereld gecorrespondeerd. Deze manuscripten zijn nog steeds eigendom van het Zeeuws Genootschap.

Maar er zijn ook brieven of aantekeningen te vinden van mensen die een dagboek hebben bijgehouden of hun herinneringen aan hun geboortedorp, familie of oorlog hebben opgeschreven.

Elke week worden tientallen beschrijvingen van manuscripten toegevoegd aan de catalogus. Alle documenten zijn uniek: er bestaat geen tweede van. Het is altijd spannend wanneer een volgend handschrift wordt beschreven: wie is de auteur, welke extra informatie is te vinden en waar gaat het over? Er zijn zoveel mooie en interessante exemplaren.

Zolang nog niet alle documenten in de catalogus te vinden zijn, is het ook mogelijk een off-line bestand te raadplegen, maar dat kan alleen tijdens de openingsuren van de Zeeuwse Bibliotheek. De originele documenten zijn dan direct aan te vragen en in te zien.

Beeldschone boeken

Tentoonstelling over boeken en handschriften in het Catharijneconvent in Utrecht, 16 mei t/m 23 augustus 2009




Bron: Catharijeneconvent, Utrecht.